Duurzaamheid bij Noordwest Ziekenhuisgroep: hoe andere handschoenen zorgen voor 2.000 kilo minder afval

Voor Noordwest Ziekenhuisgroep is duurzamer worden geen keuze. Ze zien dat het móet gebeuren. Wegwerpproducten en energieverspilling zijn niet meer van deze tijd. Marco Lagrand is programmamanager duurzaamheid bij het ziekenhuis. Hij legt uit wat zij doen om een minder slechte invloed op het milieu te hebben. En waarom dat voor iedereen belangrijk is.

Uitwassen is beter dan weggooien

Organisaties in de zorg, zoals ziekenhuizen, veroorzaken ongeveer 4 procent van het totale afval in Nederland. Denk aan: washandjes, luiers, kleding en operatiemiddelen, zoals tangen en scharen. Zo belandden er bij Noordwest Ziekenhuisgroep per jaar maar liefst 633.000 weggooiwashandjes op de vuilnishoop. “We kiezen nu voor materialen, die je kunt wassen”, legt Marco uit. “Dat kost natuurlijk energie en water. Maar dat is altijd nog beter voor het milieu dan weggooien.”

Noordwest loopt voorop

2 jaar geleden ging het ziekenhuis actief aan de slag om duurzamer te worden. “Ik durf te zeggen dat we nu vooroplopen in Nederland. En, heel belangrijk: we delen onze kennis ook.” Marco vertelt trots dat andere ziekenhuizen het voorbeeld van Noordwest Ziekenhuisgroep overnemen. “Ik zeg weleens, met een lach: we moeten een ‘goed-gejat-prijs’ in het leven roepen.” Met sommige dingen is Noordwest Ziekenhuisgroep zelfs de eerste in heel Europa. “Bijvoorbeeld met ons vegetarische eten voor patiënten, dat vind ik mooi.” Toch merkt hij dat niet iedereen altijd even blij is met de veranderingen. 

Goed communiceren is belangrijk

“Verandering is moeilijk, dus er is ook weerstand. Sommige collega’s vinden dat we wel erg veel doen. Anderen vragen waarom wij niet vaker collega’s erbij halen. Heel eerlijk: dat is met 4.500 medewerkers niet haalbaar. En we moeten juist snel vooruit.” Het is volgens Marco daarom belangrijk om goed te communiceren. “Zo hebben we bij het vegetarische eten mensen zelf laten proeven.” Ook heeft het ziekenhuis al 32 zogenaamde ‘green teams’. “Dat zijn groepjes collega’s, die helpen om met elkaar zaken voor elkaar te krijgen.” En dat er veel geregeld moet worden, blijkt wel.

Gemeente Alkmaar helpt

“We onderzoeken nu onder andere of we wegwerpluiers kunnen vervangen door wasbaar incontinentiemateriaal. Dat moet worden opgehaald bij het ziekenhuis. Daarna krijgt het materiaal een speciale wasbehandeling. Tot slot moet het weer hiernaartoe terugkomen. We zoeken daarbij samenwerking binnen de regio, zoals met gemeenten en sociale werkplaatsen.” De gemeente Alkmaar helpt het ziekenhuis ook met geld. “We krijgen bijvoorbeeld subsidie voor de wasbare operatiejas.” Maar het blijft niet bij materialen. Binnenkort krijgt het ziekenhuis namelijk elektrische vrachtwagens. “Eind 2024, begin 2025 zijn dan bijna al onze auto’s elektrisch.” Verder kijkt Marco de komende tijd naar portieverpakkingen in het restaurant en schoonmaakmiddelen. “Ook daar is nog veel te winnen.”

67.000 minder babyflesjes

Wat is het resultaat van al die maatregelen? Dat is niet altijd makkelijk te meten, maar soms wel. “Babyflesjes gooiden we eerst na elke voeding weg. Maar die kun je prima 24 uur gebruiken. Daarmee gaan we van acht flesjes per dag terug naar één flesje. Daardoor gooien we per jaar 67.000 flesjes minder weg.” Ook de nieuwe handschoenen leveren duidelijk iets op. “Die zijn lichter, waardoor we tweeduizend kilo minder afval hebben. En dat levert 70.000 euro op.” Door de aandacht voor duurzaamheid krijgt Noordwest Ziekenhuisgroep tot slot meer naamsbekendheid. “Ik word vaak gevraagd om namens het ziekenhuis ergens te spreken. Ik moedig anderen graag aan en wil van elkaar leren. We moeten samenwerken om het resultaat zo groot mogelijk te maken.”

Maatregelen betalen

Voor andere organisaties in de zorg heeft Marco een paar tips. “Richt je organisatie op alle niveaus goed in: van directie tot de werkvloer. Dus van de raad van bestuur tot de ‘green teams’, zoals wij die hebben. En denk na hoe je de maatregelen gaat betalen. Soms krijg je bijvoorbeeld gratis luiers van een fabrikant. Als je die vervangt door wasbare doeken kost dat meer geld. Wij hebben afgesproken: als de maatregelen geld besparen, krijg ik de helft van de opbrengsten. Dat komt dan bij mijn duurzaamheidsbudget. En mag ik weer uitgeven aan duurzame projecten, die niet meteen winstgevend zijn.”