Alkmaar laat met uitvoeringsprogramma niemand in de kou staan

Het college van burgemeester en wethouders biedt deze week zijn uitvoeringsprogramma aan de gemeenteraad aan. Het uitvoeringsprogramma beschrijft de concrete aanpak vanuit het ‘Alkmaars coalitieakkoord 2022-2026’ voor de maatschappelijke uitdagingen waar de gemeente voor staat.

We leven in onzekere tijden. Internationale ontwikkelingen beïnvloeden direct ons dagelijks leven. Door de oorlog in Oekraïne zijn de prijzen, waaronder die van energie, zeer sterk gestegen. Dat raakt  inwoners, bedrijven en sociaal-culturele instellingen in de portemonnee, ook in Alkmaar.

Hét antwoord op de energiecrisis, en de voortdurende klimaatcrisis, is verduurzaming. Hier wordt de komende jaren dan ook stevig op ingezet. Tegelijkertijd geven de gestegen energierekeningen en hogere kosten van levensonderhoud velen stress over het rondkomen tot het eind van de maand. Dit vraagt dus ook grote inspanningen vanuit het armoedebeleid, zodat onze inwoners  komende winter niet in de kou komen te staan.

Een ander gevolg van deze onzekere tijden zijn grote stromen internationale vluchtelingen, die deels ook naar Nederland komen. Alkmaar draagt zijn steentje bij aan het oplossen van de hiermee gepaard gaande opvangcrisis. Vanuit humaniteit en rechtvaardigheid geldt dat niet alleen voor opvang en huisvesting van Oekraïners, maar ook voor die van asielzoekers, statushouders en alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Draagvlak onder de inwoners blijft hierbij belangrijk.

Een ander nationaal vraagstuk, de behoefte aan woningen, blijft onverminderd groot. Aan de ambitie van de rijksoverheid om in deze kabinetsperiode 100.000 woningen per jaar te bouwen, draagt Alkmaar bij met 15.000 duurzame woningen aan het Alkmaars Kanaal.

Inzet van het coalitieakkoord

“Het Alkmaars Coalitieakkoord 2022-2026” zet in op een samenleving die solidair en duurzaam is en waarin iedereen mee kan doen. Het akkoord kent een zevental pijlers; duurzaamheid, wonen, dorp- en kernenbeleid, mobiliteit en groen, maar ook armoedebeleid en ontmoeten en omzien naar elkaar. Pijlers die nauw met elkaar samen hangen.

Zo staat omzien naar elkaar in nauwe relatie met de kwaliteit van de openbare ruimte. Elkaar ontmoeten vraagt immers om een aantrekkelijke en veilige leefomgeving, waarbij het niet uitmaakt of je in het centrum van de stad woont, in een van de buitenwijken of in onze groene dorpen. Een krachtige en vitale gemeente vraagt een sterke lokale economie. Een lokale economie waarin wij investeren met ons armoedebeleid door toetreding tot de krappe arbeidsmarkt aantrekkelijk te maken. Ook dat is een vorm van ‘meedoen’.

De veranderingen in het klimaat maken voor iedereen duidelijk dat verduurzaming, klimaatadaptatie en energietransitie noodzakelijker zijn dan ooit. Dat vraagt ook wat voor onze woningbouwopgave.

Lokale uitdagingen

Die woningbouwopgave is een grote lokale uitdaging. Vanuit het uitvoeringsprogramma krijgen de ontwikkelkaders voor de deelgebieden van Alkmaars Kanaal vorm met stedenbouwkundige invulling, mobiliteit, ecologie, wonen en werken. Daarnaast wil het college een aantal woningbouwprojecten vlot trekken, die al langere tijd stilliggen (Stompetoren-West, Geert Grote Plein, herontwikkeling van de Vroonermeer-driehoek). In het uitvoeringsprogramma wordt de ambtelijke capaciteit versterkt om ook buiten het Alkmaars Kanaal de woningbouwontwikkeling te versnellen.

Qua mobiliteit liggen er uitdagingen in de binnenstad, de spoorzone, het ontwikkelgebied Alkmaars Kanaal en in verschillende dorpskernen, die (wellicht) vragen om aanvullende investeringen.

Bij de jeugdhulp wordt extra ingezet op het versterken van onderling contact door onder andere het openen van twee nieuwe jongerenhuiskamers in Overdie en Alkmaar-west en door sport. Ook worden er meer jongerenwerkers aangesteld die jongeren opzoeken. Verder worden meer jongeren ondersteund die het zelf even niet redden en dak- of thuisloos raken of zijn of zelfs suïcidaal. Door onder andere extra investering in het wijk- en buurtwerk wordt gepoogd eenzaamheid tegen te gaan, ook voor ouderen. Het langer thuis wonen vraagt extra ondersteuning voor hen door onder andere meer mantelzorg.

Uitvoeringsprogramma in relatie tot Programmabegroting 2023

Na de gemeenteraadsverkiezingen stelden de fracties van GroenLinks, Belangen Alkmaarse Samenleving, Partij van de Arbeid, ChristenDemocratisch Appèl, Leefbaar Alkmaar, Socialistische Partij en ChristenUnie “Het Alkmaars Coalitieakkoord 2022-2026” op. De voorbereidingen voor de Programmabegroting 2023 waren op dat moment al dermate ver gevorderd dat inpassing van het coalitieakkoord in de begroting geen mogelijkheid meer was. Daarom is gekozen voor een afzonderlijk document, het Uitvoeringsprogramma, dat een vertaling geeft van “Het Alkmaars Coalitieakkoord 2022-2026” naar het beleid voor de komende jaren. Samen met de Programmabegroting 2023 biedt het een volledig beeld van het beleid en de gemeentelijke financiën voor 2023 en volgende jaren.

Financiële positie

Het meerjarenperspectief laat een positief begrotingssaldo zien in de jaren 2023 – 2025. Alleen in 2026 is het negatief. Dit komt door de fors lagere uitkering uit het Gemeentefonds in 2026 (het “ravijn 2026”). In de verwachting dat deze daling in de toekomst beperkt zal zijn, worden nu geen onnodige bezuinigingen gedaan.

In het coalitieakkoord zijn de kaders voor de gemeentefinanciën kort en bondig verwoord: een financieel gezonde gemeente die tegelijkertijd investeert in de toekomst, met een gezonde balans tussen structurele lasten en structurele inkomsten.

Wethouder financiën Nicole Mulder zegt hierover: “We hebben deze balans bij het opstellen van het uitvoeringsprogramma steeds goed voor ogen gehouden, ondanks alle uitdagingen van oplopende lonen en prijzen, de krapte op de arbeidsmarkt en een exponentiële stijging van de energietarieven. Gelukkig zijn we er in geslaagd de gemeentelijke lasten voor de inwoners en de ondernemers niet extra te verhogen. Het meerjarenperspectief geeft ons als college de overtuiging dat de in het Uitvoeringsprogramma uitgewerkte ambities haalbaar zijn. Dat zal ook moeten. In deze onzekere tijden vragen onze inwoners, ondernemers en instellingen onze inspanningen’.

wethouder financiën Nicole Mulder